PELAKSANAAN cukai barang dan perkhidmatan atau lebih dikenali sebagai goods and services tax (GST) merupakan salah satu langkah kerajaan dalam menyusun semula struktur percukaian negara. Di dalam mencapai status negara maju dan berpendapatan tinggi, negara perlu mempunyai sistem percukaian yang lebih telus, efisien dan mesra perniagaan.
GST yang dicadangkan bukanlah cukai baharu. GST akan menggantikan cukai jualan dan cukai perkhidmatan yang sedang dilaksanakan sekarang. Langkah pemansuhan cukai jualan dan cukai perkhidmatan ini diambil kerana cukai jualan dan cukai perkhidmatan didapati mempunyai banyak kelemahan yang berpunca daripada sistem percukaian itu sendiri.
Antara kelemahan yang dikenal pasti adalah elemen cukai atas cukai yang menyebabkan pengguna terpaksa membayar harga lebih tinggi dan aktiviti pemindahan harga (transfer pricing) yang memberi kesan kepada kutipan hasil negara. Kelemahan ini sebenarnya memberi kesan negatif bukan sahaja kepada negara tetapi juga kepada pengguna.
GST telah terbukti sebagai satu sistem percukaian yang lebih efektif dan efisien serta mempunyai banyak kebaikan. Berdasarkan alasan itu juga sebanyak 160 buah negara di dunia telah melaksanakannya.
Rang undang-undang ini mengandungi 19 Bahagian yang merangkumi 197 Fasal termasuk empat Jadual. Peruntukan-peruntukan dalam rang undang-undang ini diringkaskan seperti berikut:
- Bahagian I, Fasal 1 - 4 bertujuan memperuntukkan perkara permulaan iaitu pertama, tentang apakah yang dimaksudkan dengan perniagaan dalam konteks pengenaan GST. Perniagaan yang dimaksudkan termasuk apa-apa tred, perdagangan, profesion, pekerjaan atau apa-apa aktiviti serupa yang lain sama ada bagi keuntungan wang ataupun tidak. Namun begitu maksud perniagaan tidak meliputi pekerjaan di bawah kontrak perkhidmatan dan hobi.
Selain itu, maksud pembekalan barang atau perkhidmatan juga diterangkan di samping menyenaraikan perkara yang dikira sebagai pembekalan barang atau perkhidmatan di dalam Jadual Pertama dan juga menyenaraikan perkara yang bukan pembekalan barang ataupun perkhidmatan di dalam Jadual Kedua.
- Bahagian II, Fasal 5 - 8 berkaitan pentadbiran GST terutamanya tentang Ketua Pengarah Kastam mempunyai pengawasan ke atas semua perkara berhubung dengan GST, keperluan kepada pegawai GST untuk memperkenalkan diri dalam melaksanakan kewajipan, semua pegawai GST adalah penjawat awam dan kerahsiaan maklumat.
- Bahagian III, Fasal 9 - 18 mengandungi peruntukan mengenai pengenaan dan skop GST. Bahagian ini disediakan bagi menjelaskan dengan teliti dalam keadaan mana GST boleh dikenakan dan kadar GST yang dikenakan. Menteri Kewangan diberi kuasa untuk menetapkan kadar GST melalui satu perintah yang disiarkan di dalam warta dan dibentangkan di Dewan Rakyat.
Berdasarkan pengumuman oleh Perdana Menteri semasa pembentangan Bajet 2014, kadar GST yang dicadangkan adalah 6%. Kadar ini adalah yang terendah di kalangan negara ASEAN.
Selain itu, peruntukan mengenai penentuan masa pembekalan, tempat pembekalan, layanan GST ke atas pembekalan perkhidmatan yang diimport, penentuan negara tempat pembekal atau penerima perkhidmatan, penetapan kaedah dalam menentukan nilai dan cara pengiraan nilai barang yang diimport juga telah disediakan.
Rang Undang-undang ini juga memperuntukkan kuasa kepada Menteri Kewangan untuk menentukan jenis barang dan perkhidmatan yang boleh dikenakan GST pada kadar sifar atau dikecualikan GST. Penentuan ini akan dibuat melalui perintah yang disiarkan dalam warta dan dibentangkan di Dewan Rakyat. Senarai barang dan perkhidmatan yang akan dikenakan GST pada kadar sifar dan dikecualikan GST telah diumumkan di dalam pembentangan Bajet 2014 yang lalu.
Antara barang dan perkhidmatan yang dicadangkan dikenakan GST pada kadar sifar adalah barangan makanan asas seperti beras, gula, garam, tepung dan minyak masak termasuk bekalan air paip dan 300 unit pertama bekalan elektrik bagi pengguna domestik.
Selain itu, perkhidmatan pengangkutan seperti perkhidmatan bas, keretapi, LRT, teksi, feri, bot, tol lebuh raya serta perkhidmatan pendidikan dan kesihatan juga akan dikecualikan GST. Ini termasuk jual beli dan sewaan rumah kediaman dan perkhidmatan kewangan yang terpilih seperti insurans nyawa.
Langkah yang diambil kerajaan ini sebenarnya bagi menjadikan GST yang dilaksanakan kelak bersifat progresif di samping membantu golongan berpendapatan rendah dan sederhana.
- Bahagian IV, fasal 19 - 32 memperkatakan perkara berkaitan pendaftaran. Peruntukan yang telah digubal adalah berkenaan pendaftaran secara mandatori dan pendaftaran secara sukarela bagi sesiapa yang ingin mendaftar.
Bagi tujuan pendaftaran, sesuatu perniagaan wajib berdaftar sekiranya nilai jualan tahunan melebihi tahap threshold yang ditetapkan iaitu RM500,000 setahun.
Manakala bagi perniagaan yang jualan tahunannya kurang daripada tahap threshold tersebut, mereka tidak perlu berdaftar tetapi dibenarkan untuk berdaftar secara sukarela.
Ini bermaksud perniagaan kecil tidak akan terbeban dengan kos permulaan dan pematuhan GST. Kuasa penetapan tahap threshold ini diberikan kepada Menteri Kewangan dan ianya perlu dibuat melalui satu perintah dan disiarkan di dalam warta. Selain itu, peruntukan berkaitan pendaftaran secara berkumpulan, pendaftaran bagi perkongsian, pertubuhan dan organisasi yang serupa dan pendaftaran bagi cawangan atau bahagian juga telah digubal.
- Bahagian V, fasal 33 - 53 membuat peruntukan mengenai perakaunan, taksiran, mendapatkan semula cukai dan sebagainya.
Perkara yang digubal adalah berkaitan pengeluaran invois cukai, keperluan untuk menyimpan rekod selama tujuh tahun dan asas perakaunan yang perlu diguna pakai semasa mengakaun cukai pada masa pembekalan.
Sepertimana Ahli-ahli Yang Berhormat sedia maklum, GST bukan merupakan kos kepada perniagaan. Ini disebabkan kerana apa-apa GST yang dibayar ke atas input boleh dituntut semula sebagai kredit daripada kerajaan.
Sehubungan itu, peruntukan mengenai kebenaran kepada orang kena cukai untuk memotong cukai input daripada cukai outputnya dan mengehadkan amaun cukai input sebagai kredit untuk bekalan tertentu juga telah disediakan.
Kemudahan yang disediakan ini juga akan menghapuskan elemen cukai atas cukai seperti yang terdapat di dalam sistem cukai jualan dan cukai perkhidmatan sekarang. Ini bermaksud pengguna akan membayar harga barang dan perkhidmatan yang lebih kompetitif dan telus.
- Bahagian VI, fasal 54 - 55 memperkatakan tentang penubuhan Kumpulan Wang bagi Pembayaran Balik GST. Penubuhan Kumpulan Wang ini atau lebih dikenali sebagai Tabung Bayaran Balik GST akan memudahkan urusan bayaran balik GST dan konsepnya adalah sama dengan tabung yang ditubuhkan di Lembaga Hasil Dalam Negeri bagi tujuan bayaran balik lebihan cukai pendapatan.
Langkah ini menunjukkan yang kerajaan komited di dalam membuat bayaran balik GST dalam tempoh 14 hari bekerja jika borang cukai dihantar secara elektronik dan 28 hari bekerja jika dihantar secara manual. Ini bertujuan untuk tidak membebankan peniaga di dalam menanggung kos kewangan jika lambat menerima bayaran balik GST.
- Bahagian VII, fasal 56 - 63 bertujuan memperuntukkan perkara mengenai pelepasan, pembayaran balik dan peremitan. GST merupakan satu bentuk cukai kepenggunaan yang akan dibayar apabila seseorang itu membuat pembelian ataupun berbelanja. Selain itu, semua peniaga yang layak juga perlu mengenakan GST ke atas bekalan barang atau perkhidmatan yang dibuat mereka.
Namun dalam keadaan tertentu, Menteri Kewangan boleh memberikan pelepasan (relief) kepada mana-mana orang daripada membayar GST ataupun mengenakan GST.
Sebagai contoh, pelepasan akan diberi ke atas perolehan barang yang dibuat oleh jabatan kerajaan. Senarai mereka yang diberi pelepasan ini akan dibuat melalui perintah yang disiarkan dalam warta dan dibentangkan di Dewan Rakyat.
GST sebenarnya mempunyai mekanisme tersendiri untuk merangsang sektor ekonomi yang terpilih. Sepertimana kita semua sedia maklum, industri pelancongan merupakan salah satu industri penting dalam perkembangan ekonomi negara. Di dalam memastikan perkembangan positif industri pelancongan terutamanya dalam menjadikan Malaysia sebagai destinasi membeli-belah utama dunia, peruntukan mengenai Skim Bayaran Balik Pelancong telah disediakan.
Melalui skim ini, pelancong yang membeli barang di kedai yang diluluskan dan seterusnya membawa keluar barang tersebut, boleh menuntut balik GST yang telah dibayar ke atas barang tersebut. Tuntutan bayaran balik boleh dibuat di lapangan terbang antarabangsa dan bayaran balik ini akan diproses dan dibuat oleh agen bayaran balik yang dilantik kerajaan.
l Bahagian VIII, fasal 64 - 75 membuat peruntukan mengenai kes khas. Dalam menjadikan sistem percukaian GST ini lebih mudah ditadbir urus, perkhidmatan yang dibuat oleh Jabatan Kerajaan Persekutuan dan Negeri tidak akan termasuk di dalam skop kenaan GST.
Ini bermaksud, orang ramai tidak perlu membayar GST ke atas perkhidmatan kerajaan seperti pengeluaran lesen, pasport dan kad pengenalan. Layanan yang sama juga diberikan ke atas perkhidmatan yang dibuat oleh Pihak Berkuasa Tempatan dan badan berkanun berkaitan dengan fungsi pengawalseliaan dan penguatkuasaannya.
Kerajaan sedar bahawa pelaksanaan GST mestilah bersifat mesra peniaga iaitu perlu selari dengan aturan biasa sesuatu jenis perniagaan. Sehubungan itu, peruntukan mengenai pelepasan hutang lapuk, pelepasan barang terpakai, pelantikan dan tatacara bekalan yang dibuat oleh ejen, pemindahan usaha berterusan dan usahasama telah disediakan.
Selain itu, skim-skim khas juga diperkenalkan bagi memenuhi keperluan urusniaga yang mempunyai karakter yang tersendiri. Skim-skim khas yang terdapat di dalam Rang Undang-undang ini adalah seperti berikut:
(a) Skim Penggudangan - sekiranya terdapat bekalan ke atas barang diimport yang tertakluk kepada skim penggudangan, maka bekalan yang berlaku di dalam gudang tersebut tidak akan dikenakan GST;
(b) Skim Pedagang Diluluskan - cukai ke atas barang yang diimport akan digantung tetapi ianya perlu diakaun dalam tempoh bercukai berlakunya pengimportan tersebut;
(c) Skim Pengilang Tol Diluluskan - bekalan barang siap daripada pengilang tol kepada prinsipalnya yang berada di luar negara tidak akan diambil kira dalam pengenaan GST;
(d) Skim Tukang Emas Diluluskan - orang kena cukai tidak perlu mengakaun GST yang dikenakan ke atas bekalan barang tertentu kepada tukang emas diluluskan. Sebaliknya, tukang emas yang diluluskan tersebut perlu mengakaunkan sendiri cukai tersebut;
(e) Skim Kadar Rata - skim ini membenarkan orang yang layak untuk mengenakan tambahan kadar rata ke atas balasan bekalannya. Skim ini secara asasnya adalah disediakan kepada petani yang belum mencapai threshold;
(f) Aktiviti pasaran modal - di dalam skim ini, broker saham dan remisier akan dianggap sebagai satu entiti tunggal bagi tujuan pendaftaran. Skim ini adalah bertujuan untuk mengurangkan masalah yang dihadapi remisier yang majoritinya berada di bawah tahap threshold yang ditetapkan dan jualan tahunan yang tidak menentu. Semua pendaftaran akan dibuat atas nama broker saham.
